Türkiye hukuk sistemi, bireylerin hak ve özgürlüklerini güvence altına almayı amaçlayan çeşitli yargı organlarına sahiptir. Bu yargı organlarından biri olan sulh ceza mahkemesi, ceza hukuku kapsamında belirli suç tiplerine bakan özel bir mahkemedir. Peki, sulh ceza mahkemesi hangi davalara bakar ve görev alanı nedir? Bu yazıda, sulh ceza mahkemesinin yetki ve görevleri, dava süreçleri ve mahkemenin işleyişi hakkında detaylı bilgi verilecektir.
Sulh Ceza Mahkemesi Nedir?
Sulh ceza mahkemesi, Türkiye’de ceza hukukunun gerektirdiği bazı özel davalara bakan, genel olarak hafif suçlar ve basit ihlallerin değerlendirildiği bir yargı organıdır. Bu mahkeme, daha çok suç teşkil eden ancak ağır cezalar gerektirmeyen konuları ele alır ve yargılama sürecini hızlı bir şekilde tamamlamayı hedefler. Sulh ceza mahkemelerinin hızlı bir yargılama süreci sunması, adaletin hızla tecelli etmesini sağlar.
Sulh Ceza Mahkemesi Hangi Davalara Bakar?
Sulh ceza mahkemesinin görev alanına giren davalar genellikle hafif suçlar, disiplin cezaları ve basit kabahatlerdir. Sulh ceza mahkemesinde değerlendirilen başlıca dava türleri şunlardır:
- Hakaret ve Tehdit Davaları: Hakaret veya tehdit gibi suçlar, şikayet üzerine ele alınır. Bu tür suçlarda kişilerin onur, şeref ve saygınlıklarına saldırıda bulunulması durumunda dava açılabilir.
- Mala Zarar Verme Suçları: Sulh ceza mahkemesi, mala zarar verme gibi basit suçları da ele alır. Örneğin, bir kişinin başkasına ait eşyaya kasıtlı olarak zarar vermesi gibi durumlarda mahkemeye başvurulabilir.
- Kabahat Suçları: Gürültü yapmak, çevreyi kirletmek veya kamu düzenini bozmak gibi daha hafif suçlar da sulh ceza mahkemesinde değerlendirilmektedir.
- İcra Suçları: Özellikle borç-alacak ilişkilerinde yaşanan sorunlar sonucu ortaya çıkan icra suçları, sulh ceza mahkemesinin görev alanına girmektedir. Örneğin, ödemesi gereken borcu ödemeyen kişilere ilişkin davalar bu mahkemede görülür.
- Basit Yaralama Suçları: Ciddi yaralanmalara yol açmayan, basit yaralama olayları da sulh ceza mahkemesinde ele alınır. Bu tür suçlar, kişinin vücut bütünlüğünü küçük ölçekte ihlal eden fiilleri içerir.
Sulh Ceza Mahkemesi Davaları Nasıl Görülür?
Sulh ceza mahkemesinde açılan davalar, genellikle şikayet üzerine başlatılır. Şikayetçi olan kişi, savcılığa başvurarak suç duyurusunda bulunabilir. Savcı, olayın hukuki boyutunu değerlendirir ve suçun sulh ceza mahkemesinde görülmesi gerektiğine karar verirse dava açılır. Dava sürecinde şu aşamalar izlenir:
- İlk İnceleme: Mahkeme, davanın kendisine uygun olup olmadığını inceler ve davayı kabul eder.
- Duruşmalar: Taraflar, mahkeme tarafından belirlenen duruşma gününde bir araya gelir. Mahkeme, tanık ifadeleri ve deliller doğrultusunda suçun işlendiğine veya işlenmediğine karar verir.
- Karar Verme: Mahkeme, suçun türüne ve suçlunun geçmişine göre uygun bir ceza belirler. Sulh ceza mahkemesi kararları, genellikle hapis cezasından ziyade para cezası veya kamu hizmeti gibi alternatif cezalara yöneliktir.
Sulh Ceza Mahkemesi’nin Görev Sınırları
Sulh ceza mahkemesi, ceza yargılaması içerisinde daha çok basit suçlara odaklanırken, ağır ceza mahkemeleri ise daha ciddi suçları ve ağır cezaları gerektiren suçları ele alır. Bu nedenle sulh ceza mahkemesi, örneğin cinayet, büyük çapta dolandırıcılık veya organize suçlar gibi ağır suçları yargılamaz. Bu tür suçlar, ağır ceza mahkemesinin yetki alanına girer.
