Boşanma süreci, her iki taraf için de zorlayıcı ve karmaşık bir süreç olabilir. Bu süreçte kadınların haklarının tam olarak bilinmesi, kendilerini güvende hissetmeleri ve haklarını doğru bir şekilde savunmaları açısından büyük önem taşır. Kadının boşanma davası açması durumunda sahip olduğu haklar Türk Medeni Kanunu kapsamında güvence altına alınmıştır. İşte kadınların boşanma davası açtıklarında sahip olabilecekleri haklar:
1. Maddi ve Manevi Tazminat Talebi
Boşanma davasında kusurlu olan tarafa, diğer eş tazminat talebinde bulunabilir. Eğer boşanmada kusurlu taraf karşı tarafsa, kadın maddi ve manevi tazminat talebinde bulunma hakkına sahiptir. Maddi tazminat, boşanma sürecinde kadının uğradığı ekonomik zararları karşılamaya yönelikken, manevi tazminat ise yaşanan üzüntü, acı, hayal kırıklığı gibi duygusal etkiler nedeniyle talep edilir. Hakim, maddi ve manevi tazminat miktarını belirlerken tarafların kusur durumunu, maddi durumlarını ve boşanmanın getirdiği sonuçları dikkate alır.
2. Nafaka Talebi
Kadın, boşanma sürecinde ve sonrasında kendisi ve varsa çocukları için nafaka talebinde bulunabilir. Nafaka türleri şunlardır:
- Tedbir Nafakası: Boşanma davası devam ederken kadının geçimini sağlamak için mahkeme tarafından belirlenen geçici bir nafaka türüdür.
- Yoksulluk Nafakası: Boşanma sonrasında, kadının yoksulluğa düşme riski bulunuyorsa yoksulluk nafakası talep edebilir. Bu nafaka, kadının evlilik süresince alıştığı yaşam standardını sürdürebilmesi için ödenir ve süresiz olarak bağlanabilir.
- İştirak Nafakası: Velayeti anneye verilen çocukların bakım ve eğitim giderlerini karşılamak için çocukların babasından talep edilen nafakadır. İştirak nafakası, çocuklar reşit olana kadar devam eder.
3. Velayet Hakkı
Boşanma davalarında çocuğun velayeti konusunda karar verilirken çocuğun üstün yararı göz önünde bulundurulur. Çocukların velayeti genel olarak anneye verilse de, bu karar çocuğun yaşına, annenin ve babanın maddi durumu ile çocuğun gelişimine katkı sunma potansiyellerine göre değişiklik gösterebilir. Mahkeme, çocuğun psikolojik, sosyal ve fiziksel gelişimini en iyi sağlayabilecek ebeveyni belirler.
4. Mal Paylaşımı
Türk Medeni Kanunu’na göre, evlilik sürecinde edinilen mallar üzerinde eşler arasında “edinilmiş mallara katılma rejimi” geçerlidir. Bu rejime göre, evlilik süresince edinilen mal varlığı her iki eşin ortak malı olarak kabul edilir. Kadın, boşanma durumunda bu mallardan pay alabilir. Ancak mal paylaşımında her iki tarafın da katkısı ve evlilik boyunca sağladığı ekonomik destek göz önünde bulundurularak adil bir bölüşüm yapılır. Kadın, evlilik sırasında edinilmiş malların yarısı üzerinde hak sahibi olabilir.
5. Aile Konutunda Oturma Hakkı
Kadın, boşanma sonrasında aile konutunda oturmaya devam etmek isteyebilir. Mahkeme, kadının barınma ihtiyacını göz önünde bulundurarak, ailenin yaşadığı konutu kadına tahsis edebilir. Aile konutunun kadına tahsis edilmesi durumunda, çocukların ve kadının yaşam standardını koruma amacı güdülür.
6. Zina veya Şiddet Nedeniyle Boşanma Halinde Ek Haklar
Eğer boşanma davası zina veya şiddet gibi ağır bir nedenle açılmışsa, kadın, kusurlu olan eşten daha fazla tazminat talep edebilir. Ayrıca, kadının yaşamını tehdit eden bir durum söz konusuysa mahkeme koruma tedbirleri alabilir. Kadının can güvenliği tehlikede ise, mahkemeden uzaklaştırma veya koruma kararı talep edebilir.
7. Çocuklar İçin Eşya ve Masraf Talebi
Kadın, çocukların eğitimi, sağlık giderleri ve yaşamsal ihtiyaçları için eşten katkı talep edebilir. Ayrıca, çocukların eğitim hayatına ilişkin masrafların karşılanması için babadan düzenli olarak katkı talep edebilir.
8. Davanın Seyri Sırasında Geçici Önlemler
Boşanma davası açıldığında, mahkeme, kadının geçici olarak mağdur olmaması için çeşitli tedbirler alabilir. Bunlar, geçici velayet, tedbir nafakası ve geçici konut tahsisi gibi önlemler olabilir. Kadın, dava sonuçlanana kadar bu haklardan faydalanarak kendini ve çocuklarını güvence altına alabilir.
