İhbar tazminatı, İş Kanunu’nun 17. maddesi uyarınca, işçi veya işverenin iş sözleşmesini feshetmeden önce belirli bir süre karşı tarafa bildirimde bulunmaması durumunda ödenen bir tazminattır. Bu tazminat, hem işçiye hem de işverene yükümlülükler getirir.
Bildirim Süreleri
İş sözleşmesinin feshedileceği durumlarda tarafların şu sürelerde önceden bildirimde bulunması gerekir:
- 6 aydan az çalışanlar için: 2 hafta
- 6 ay – 1,5 yıl arası çalışanlar için: 4 hafta
- 1,5 yıl – 3 yıl arası çalışanlar için: 6 hafta
- 3 yıldan fazla çalışanlar için: 8 hafta
Bildirim sürelerine uymayan taraf, bu süreye denk gelen maaş tutarında ihbar tazminatı ödemekle yükümlüdür.
İhbar Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
İhbar tazminatı, işçinin brüt ücreti esas alınarak hesaplanır. Hesaplama yapılırken işçinin maaşına ek olarak aşağıdaki unsurlar da dikkate alınır:
- Yemek yardımı,
- Yol yardımı,
- Primler,
- Diğer nakdi ödemeler.
Örnek Hesaplama
- İşçinin brüt maaşı: 10.000 TL
- Çalışma süresi: 2 yıl
- Bildirim süresi: 6 hafta
6 haftalık ihbar tazminatı:
10.000 TL×6 hafta÷4 hafta/ay=15.000 TL10.000 \, \text{TL} \times 6 \, \text{hafta} \div 4 \, \text{hafta/ay} = 15.000 \, \text{TL}
Bu hesaplamaya, sigorta primi ve gelir vergisi gibi kesintiler eklenir ve net ödeme belirlenir.
İhbar Tazminatı Kimlere Ödenir?
İhbar tazminatı, aşağıdaki durumlarda işçiye veya işverene ödenir:
- İşveren Tarafından Ödenmesi: Eğer işveren, işçiyi bildirim süresine uymadan işten çıkarırsa, ihbar tazminatı ödemek zorundadır.
- İşçi Tarafından Ödenmesi: İşçi, işverenine haber vermeden işini bırakırsa, ihbar tazminatını işverene öder.
Ancak bazı istisnai durumlarda ihbar tazminatı ödenmesi gerekmeyebilir. Örneğin:
- İşçinin, işyerinde ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı bir davranışta bulunması durumunda,
- İşverenin, işçiye karşı iş kanununa aykırı bir davranış sergilemesi durumunda.
İhbar Tazminatı Davası Açılabilir Mi?
İhbar tazminatı konusunda anlaşmazlık yaşanması durumunda, taraflar iş mahkemesine başvurarak haklarını talep edebilirler. Davalarda genellikle şu belgeler talep edilir:
- İş sözleşmesi,
- Maaş bordroları,
- İşten ayrılma bildirgesi.
Davaların süresi, mahkemelerin yoğunluğuna bağlı olarak değişebilir, ancak ortalama 6 ay ila 1 yıl arasında sonuçlanması beklenir.