İş mahkemesi, işçi ile işveren arasındaki uyuşmazlıkları çözmek üzere kurulan özel bir mahkemedir. İş yaşamındaki çeşitli anlaşmazlıkların çözümünü sağlamak amacıyla faaliyet gösteren bu mahkeme, iş hukuku alanındaki davalara bakar. Türkiye’de iş mahkemelerinin yetkisi, İş Kanunu ve ilgili mevzuatlar tarafından belirlenmiştir. Peki, iş mahkemesi ne tür davalara bakar? İşte detaylı bir bakış:
1. İşçi ile İşveren Arasındaki Alacak Davaları
İşçilerin, çalışma süresinde hak ettikleri ancak ödenmeyen ücret, fazla mesai, ikramiye gibi alacaklarını talep edebilmesi için başvurdukları mahkemedir. İş mahkemesi, bu tür alacak davalarına bakar ve işçinin alacağı ücretin tahsil edilmesini sağlar.
2. İhbar ve Kıdem Tazminatı Davaları
İhbar tazminatı, işverenin işçiyi işten çıkarırken belirli bir süre önceden bildirimde bulunmasını gerektiren bir hak olup, bu bildirim yapılmadığında işçi ihbar tazminatı talep edebilir. Kıdem tazminatı ise işçinin belirli bir süre aynı işyerinde çalıştıktan sonra işten ayrıldığında hakkı olan tazminattır. Bu tür tazminat davaları da iş mahkemelerinde görülür.
3. Fazla Mesai ve Çalışma Süresi Davaları
İşçinin, yasal çalışma süresinden fazla çalıştığı durumlarda, fazla mesai ücreti talep edebilmesi için iş mahkemesine başvurması gerekebilir. Fazla mesai, işçinin ücretine ek olarak ödenmesi gereken bir ödeme olduğu için bu tür davalar da iş mahkemelerinde sonuçlandırılır.
4. İş Güvencesi ve Haksız Fesih Davaları
İşverenin işçiyi haksız bir şekilde işten çıkarması durumunda, işçi iş güvencesi davası açabilir. İş mahkemesi, işten çıkarmanın geçerli bir neden olup olmadığına karar verir ve haksız fesih durumunda işçiye tazminat ödenmesini sağlayabilir.
5. İş Kazası ve Meslek Hastalığı Davaları
İşyerinde meydana gelen kazalar veya meslek hastalıkları nedeniyle işçi, uğradığı zararın tazmini için iş mahkemesine başvurabilir. İşçi, bu tür davalarda işverenin sorumluluğunu kabul ettirerek, maddi ve manevi tazminat almayı talep edebilir.
6. Sendikal Haklar ve İşçi Hakları İhlali Davaları
Sendikal hakların ihlali veya işçilerin çalışma koşullarının ihlali durumunda da iş mahkemesine başvurulabilir. İşçi sendika üyeliği veya toplu sözleşme hakları gibi yasal haklarının ihlali halinde, haklarını almak için iş mahkemesinde dava açabilir.
7. İş Sözleşmesinin Geçersizliği Davaları
İşçi, işverenin kendisiyle yaptığı iş sözleşmesinin geçersiz olduğunu düşündüğünde, bu durumu tespit ettirmek için iş mahkemesine başvurabilir. Özellikle iş sözleşmesinde yapılan haksız hükümler veya işçinin haklarını ihlal eden maddeler geçersiz sayılabilir.
8. İşyerinde Ayrımcılık Davaları
İşyerinde, ırk, cinsiyet, engellilik durumu gibi nedenlerle ayrımcılığa uğrayan bir çalışan, bu durumun düzeltilmesi için iş mahkemesinde dava açabilir. Ayrımcılık yasak olduğundan, bu tür davalar iş mahkemelerinde görülmektedir.
9. İşyerinde Taciz ve Zorbalık Davaları
Çalışanlar, işyerlerinde psikolojik taciz, zorbalık veya mobbing gibi olumsuz durumlarla karşılaştıklarında, iş mahkemesine başvurarak mağduriyetlerini gidermeye çalışabilirler. İşverenin sorumluluğu çerçevesinde, bu tür davalar iş mahkemelerinde çözüme kavuşturulur.
10. İş Hukuku İle İlgili Diğer Davalar
İş mahkemesi, iş hayatına dair çok çeşitli davalara bakmaktadır. Bu davalar, işçi ve işveren arasındaki her türlü anlaşmazlığı kapsayabilir. Yasal hakların ihlali, işyerindeki disiplin cezaları, işe iade davaları ve işyerinde yapılan haksız işlemler de iş mahkemesinin görev alanına girer.
