Boşanma, her iki taraf için de duygusal ve psikolojik açıdan zorlu bir süreçtir. Bu sürecin en karmaşık ve tartışmalı yönlerinden biri ise çocukların bakım ve eğitimi konusunda alınacak kararlardır. Boşanma durumunda çocukların kimde kalacağı, birçok faktöre bağlı olarak belirlenir. Bu yazıda, boşanma sürecinde çocukların kiminle kalacağına karar verilmesinde etkili olan faktörleri, hukuki açıdan bu süreci ve tarafların haklarını detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
1. Çocukların Menfaati Önceliklidir
Türk Medeni Kanunu’na göre, boşanma davalarında çocukların en iyi çıkarları ön planda tutulur. Mahkeme, çocukların yaşadığı çevre, eğitimi, psikolojik durumu ve yaşları gibi unsurları göz önünde bulundurarak, karar verir. Çocuğun psikolojik ve fiziksel sağlığının korunması, ilk sırada yer alan önceliktir.
Çocukların, boşanma sürecinin ardından dengeli ve sağlıklı bir şekilde büyümeleri adına, anne ve babalarının birlikte hareket etmeleri önemlidir. Bu yüzden, her iki ebeveynin de çocuklarıyla olan ilişkisi ve bakım süreçleri, mahkeme tarafından dikkatle değerlendirilir.
2. Çocukların Yaşı ve Gelişim Dönemi
Çocukların yaşları, bakım ve gözetim konusunda en önemli faktörlerden biridir. Genellikle 0-6 yaş arasındaki çocuklar, annelerine daha yakın bir ortamda yetiştirilmeye çalışılır. Çünkü bu yaş grubundaki çocuklar, anneleriyle duygusal bağ kurmuş ve onlarla daha güçlü bir bağ içinde olabilirler. Ancak bu durum, her vakada geçerli olmayabilir. Çocuğun diğer ebeveyniyle de güçlü bir bağ kurabilmesi, mahkeme tarafından göz önünde bulundurulur.
Okul çağındaki çocuklar için ise, eğitimi ve sosyal çevresi daha fazla önem taşır. Bu yaş grubundaki çocukların en iyi şekilde eğitim alabilmesi için, genellikle eğitim ve yaşadıkları çevre göz önünde bulundurulur. Çocuğun okuluna yakın bir ortamda kalması, eğitim hayatı açısından daha faydalı olabilir.
3. Ebeveynlerin Duruşları ve Ebeveynlik Yetkinlikleri
Boşanma kararını veren çiftlerin ebeveynlik becerileri, çocukların bakımına dair kararların alınmasında önemli bir rol oynar. Ebeveynlerin, çocuklarını yetiştirme konusunda yeterlilikleri, çocuğun ruhsal ve fiziksel sağlığını koruyup koruyamayacakları, mahkeme tarafından incelenir. Ayrıca, anne ve babanın çocuklarla olan ilişkisi, iletişimi, onları nasıl yetiştirecekleri gibi unsurlar da dikkate alınır.
Ebeveynlerin, çocuklarını ihmal etmemesi, onlara düzgün bir eğitim ve moral desteği sağlaması, mahkemenin değerlendirdiği faktörlerden biridir. Eğer bir ebeveyn, çocuğuna zarar verme veya ihmal etme eğilimindeyse, mahkeme bu durumu dikkate alır ve çocuğun daha güvenli bir ortamda büyümesini sağlayacak adımlar atar.
4. Çocukların Görüşlerinin Alınması
Türk Medeni Kanunu’na göre, çocuk belli bir yaşa geldiğinde, kendi görüşlerini ifade edebilir. Bu yaş genellikle 12 yaş ve üzeridir. Çocuğun görüşleri, mahkeme tarafından dikkate alınabilir, ancak çocuğun yaşı ve ruhsal durumu göz önünde bulundurularak, bu görüşlerin etkisi değerlendirilir.
Bazı durumlarda çocuklar, hangi ebeveynle yaşamak istediklerine dair bir tercih yapabilirler. Ancak, mahkeme çocuğun gerçek çıkarlarını, sadece duygusal isteklerine dayanarak değil, çocuğun genel durumu üzerinden değerlendirir. Bu sebeple, çocuğun kararının yalnızca isteklerine dayalı olması, mahkemenin vereceği kararı etkilemeyebilir.
5. Ortak Velayet ve Çocukların Geleceği
Boşanma sonrası çocukların bakımına dair en sık tartışılan konulardan biri de velayet şeklidir. Ebeveynler, boşanma sonrası çocukların bakımını birlikte üstlenebilirler. Ortak velayet, çocuğun hem annesiyle hem de babasıyla düzenli ve sağlıklı bir ilişki kurmasını sağlar. Bu, çocukların her iki ebeveyniyle de güçlü bir bağ kurmalarına yardımcı olur.
Ancak ortak velayet, her durumda mümkün olmayabilir. Ebeveynlerin iletişimsizlik veya anlaşmazlık yaşaması durumunda, tek velayet de tercih edilebilir. Mahkeme, hangi tarafın çocuğa daha iyi bakabileceğini değerlendirerek, tek velayet kararını verebilir.
6. Mahkemenin Karar Süreci
Boşanma davalarında çocukların kiminle kalacağına dair karar, mahkeme tarafından verilir. Mahkeme, her iki ebeveynin durumu ve çocuğun çıkarlarını göz önünde bulundurarak karar alır. Ebeveynlerin talepleri, çocuğun yaşadığı çevre, sosyal koşullar ve çocuğun psikolojik durumu dikkate alınarak, çocuğun en iyi şekilde büyüyebileceği ortam belirlenir.
Sonuç olarak, boşanma davalarında çocukların kiminle kalacağına dair verilecek karar, çocuğun en iyi çıkarları doğrultusunda olmalıdır. Ebeveynlerin de çocuklarının bakımını ortaklaşa üstlenebilmesi, çocuğun ruhsal ve fiziksel sağlığının korunmasına yardımcı olabilir. Mahkeme, her durumu farklı şekilde değerlendirerek, çocuğun en sağlıklı şekilde büyümesini sağlamak amacıyla karar verir.
